صفر تا صد رشته علوم قضایی

رشته علوم قضایی یکی از رشته‌های مورد توجه افرادی است که به کار در فضای دادگستری علاقمند هستند. اغلب افراد تفاوت رشته علوم قضایی با رشته حقوق را نمی‌دانند. در واقع این رشته شباهت‌های زیادی با رشته حقوق دارد. اما در عین حال میان این دو رشته، تفاوت‌هایی هم وجود دارد. اگر شما نیز در کنکور انسانی شرکت کرده‌اید و قصد انتخاب رشته پس از انتشار دفترچه انتخاب رشته ۱۴۰۲ دارید، این مطلب را تا انتها بخوانید. در این مطلب به معرفی یکی از جذاب ترین رشته‌های زیر مجموعه گروه آزمایسی علوم انسانی می‌پردازیم.

آشنایی با رشته علوم قضایی

رشته علوم قضایی یکی از گرایشات دانشگاهی فارغ التحصیلان رشته انسانی است. دانشجویان رشته علوم قضایی دروس مرتبط با حوزه حقوق را مطالعه می‌کنند. فارغ التحصیلان رشته علوم قضایی، وظایف مختلفی دارند. از مهم ترین این وظایف می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:

1. اجرای احکام مختلف کیفری و مدنی
2. تنظیم انواع قراردادها اعم از اقتصادی و تجاری و بازرگانی‌های داخلی و خارجی
3. قبول وکالت پرونده‌های مختلف اشخاص و دولت‌ها اعم از داخلی و خارجی
4. بررسی و شنیدن اظهارات مدعوین دادگاه که به دلایل مختلف امکان حضور در دادگاه را ندارند.
5. قبول مشاوره حقوقی به مراکز مختلف اعم از سازمان‌ها و وزارت خانه‌ها
6. سرپرستی افراد محجور از نظر حقوقی و فنی
7. بررسی شواهد و ادله مربوط به دعاوی و … مثل بررسی محل وقوع جرم و … و برسی و تهیه گزارش از شاهدان حاضر در محل
8. بازپرسی
9. دادیاری
10. و به طور کلی مسائل مرتبط با حق و حقوق اشخاص مثل انحصار وراثت، مسئولیت‌های ناشی از حاثه‌های مختلف، قراردادها، مالکیت‌ها و …

برای تحصیل در رشته علوم قضایی، دانشجویان نیازمند مهارت‌های جانبی علاوه بر داشتن علم هستند. برای مثال یک دانش آموخته علوم قضایی باید فن بیان خوبی داشته باشد تا بتواند در مواقع لزوم استدلال و دلایل خود را به صورت محکمه پسند و قانع کننده به دادگاه ارائه نماید.
همچنین آشنایی با زبان‌های مختلف از جمله زبان انگلیسی، زبان فرانسوی و زبان عربی یکی دیگر از مزیت‌های قابل توجه برای دانشجویان رشته علوم قضایی به شمار می‌رود. زیرا کتاب‌ها و منابع بسیار خوبی در این زمینه وجود دارند که به این زبان‌ها نوشته شده‌اند. بنابراین تسلط دانشجویان بر روی این زبان‌ها می‌تواند آن‌ها را در مطالعه و کسب علم از منابع زبان اصلی یاری کند.
صداقت در رفتار و گفتار یک فارغ التحصیل علوم قضایی، توانایی ریسک پذیری، تمرکز بالا و دقت نیز از جمله ویگی‌های یک کارشناس موفق علوم قضایی است.

تفاوت رشته علوم قضایی با رشته حقوق

هر دو رشته علوم قضایی و حقوق، از زیر گروه‌های رشته علوم انسانی هستند. متقاضیان هر دو رشته باید در کنکور سراسری رشته انسانی شرکت کنند تا بتوانند وارد دانشگاه شوند. بنابراین رشته حقوق بدون کنکور و رشته علوم قضایی بدون کنکور وجود ندارد. اما رشته علوم قضایی برای پذیرش دانشجو اقدام به برگزاری مصاحبه می‌نماید. این در حالی است که رشته حقوق، مصاحبه ندارد. البته این اطلاعات تا پیش از زمان انتخاب رشته کنکور ۱۴۰۲ معتبر است.
یکی از مهم ترین تفاوت‌های بین رشته علوم قضایی با رشته حقوق، شرایط خاص پذیرش در رشته علوم قضایی است. همچنین یکی دیگر از تفاوت‌های مهم رشته علوم قضایی با حقوق این است که دانشجویان علوم قضایی با دریافت بورسیه می‌توانند وارد حرفه قضاوت شوند.
همچنین دانشجویان رشته علوم قضایی بر خلاف دانشجویان رشته حقوق باید تعهد خدمت بعد از فارغ التحصیلی بدهند. در این رشته افراد پس از فارغ التحصیلی باید به مدت دو برابر طول تحصیل خود در محل تعیین شده توسط دولت، خدمت کنند. امکان ادامه تحصیل در رشته علوم قضایی بر خلاف رشته حقوق، صرفا برای آقایان وجود دارد. رشته حقوق در دانشگاه‌های بسیاری ارائه می‌شود اما رشته علوم قضایی صرفا در یک دانشگاه یعنی دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری دادگستری تهران وجود دارد.

پذیرش دانشجو در رشته علوم قضایی

برای پذیرش در رشته علوم قضایی باید حتما در آزمون کنکور انسانی شرکت کنید. در صورت کسب رتبه و درصدهای لازم برای پذیرش می‌توانید پس از انتشار دفترچه انتخاب رشته کنکور، این رشته را جزو اولویت‌های اصلی خود قرار دهید. برای گرفتن پذیرش در این رشته، علاوه بر داشتن شرایط شرکت در کنکور و کسب رتبه لازم، باید شرایط زیر را نیز داشته باشید:

• اعتقاد به دین مبین اسلام و التزام عملی به احکام آن
• التزام به ولایت فقیه و مبانی نظام جمهوری اسلامی ایران
• قبولی در گزینش‌های مربوط به داشتن صلاحیت عمومی
• داشتن سلامت کامل از نظر جسمانی و روانی
• عدم داشتن سوء پیشینه
• تعهد دادن به تحصیل در تمام طول شبانه روز و عدم اشتغال به هر گونه کار در زمان آغاز به تحصیلات عالیه
• تعهد دادن به خدمت به دولت پس از فارغ التحصیلی برای مدت ۲ برابر طول تحصیل
• دارا بودن حداقل معدل کتبی نهایی ۱۴ برای فارغ التحصیلان نظام جدید و داشتن
• حداقل معدل پیش دانشگاهی ۱۴ برای فارغ التحصیلان نظام قدیم
• داشتن حداکثر ۲۴ سال سن برای خانم‌ها و آقایانی که به خدمت سربازی نرفته‌اند.

برای تحصیل در این رشته علاوه بر داشتن شرایط ذکر شده، لازم است که افراد علاقه مند به این رشته باشند. زیرا این رشته جزو مشاغل پر تنش و سخت به حساب می‌آید. از این رو تنها افرادی می‌توانند در این رشته موفق شوند، که با عشق و علاقه سختی‌ها را بگذرانند. همچنین توانایی کنترل احساسات، داشتن صبر و حوصله زیاد و جسور بودن نیز از ویژگی‌های مهم یک فارغ التحصیل موفق علوم قضایی است.

ادامه تحصیل در رشته علوم قضایی

مقطع کارشناسی علوم قضایی ۴ سال به طول می‌انجامد. دانشجویان در طول این مدت باید ۱۳۵ واحد درسی را در ۸ ترم که به طور معمول ۴ سال به طول می‌انجامد بگذرانند. این ۱۳۵ واحد درسی شامل ۲۰ واحد دروس عمومی، ۱۵ واحد دروس پایه و ۱۰۰ واحد دروس تخصصی و اصلی می‌شود.
برخی از ۱۰۰ واحد دروس اصلی و تخصصی عبارتند از:

• حقوق اداری
• حقوق تجارت اشخاص
• حقوق تجارت اسناد تجاری
• حقوق سازمان‌های بین المللی
• حقوق مدنی
• اصول فقه
• متون فقه
• جرم شناسی
• کار تحقیقی
• آیین دادرسی کیفری
• حقوق بین الملل خصوصی
• پزشکی قانونی
• و …

اگر فارغ التحصیل مقطع کارشناسی بتواند در مقطع ارشد نیز پذیرفته شود، بلا فاصله بعد از اتمام مقطع کارشناسی وارد مقطع کارشناسی ارشد می‌شود.
توجه داشته باشید که متاسفانه در ایران امکان ادامه تحصیل در این رشته فقط برای آقایان وجود دارد. بنابراین اگر خانم‌ها علاقمند به تحصیل در رشته‌های مرتبط با دادگستری هستند، بهتر است که رشته حقوق را انتخاب کنند.

بازار کار و درآمد رشته علوم قضایی

هر فردی که وارد دوره دانشجویی رشته علوم قضایی بشود، از همان دوران ابتدای تحصیل استخدام خواهد شد. بنا بر این آینده شغلی و بازار کار این رشته تامین شده است. این افراد از همان ابتدا به عنوان شخص کارآموز وارد محیط کار در دادگستری و قوه قضائیه می‌شوند.
همچنین از آن جا که طول مدت کارآموزی نیز جزو رزومه و سابقه کاری آن‌ها است، بلا فاصله بعد از فارغ التحصیلی، می‌توانند وارد بازار کار شوند. حوزه‌های کاری این افراد بسیار متنوع و متعدد می‌باشد. به عنوان مثال برخی از این حوزه‌های کاری عبارتند از:

• مدرس دانشگاه
• بازپرسی
• ثبت اسناد و ثبت املاک
• سر دفتری و دفتر یاری
• اجرای احکام دادیاری
• مشاور حقوقی در وزارتخانه‌ها و موسسات دولتی مختلف
  و …

علاوه بر این مواردی که ذکر شد، فارغ التحصیلان علوم قضایی می‌توانند علاوه بر موقعیت‌های شغلی خاص خود در حوزه‌های کاری فارغ التحصیلان حقوق نیز مشغول به کار شوند. یکی از حوزه‌های جذاب و البته مهم و حساس دیگر نیز که برای فارغ التحصیلان علوم قضایی وجود دارد، قضاوت به عنوان محاکم رسمی کشور است.
بنابراین با توجه به امکان اخذ بورسیه، حوزه‌های کاری متنوع و متعدد و استخدام از ابتدای تحصیل، افراد برای انتخاب این رشته نباید نگرانی داشته باشند. همچنین از سمت‌های شغلی این رشته مشخص است که سطح درآمد فارغ التحصیلان این رشته، متوسط رو به بالا است. به طور میانگین حدود ۲۵ الی ۳۰ میلیون تومان در ماه عاید افراد شاغل در حوزه علوم قضایی می‌شود. فراموش نکنید که در دوره کارآموزی نیز دانشجویان، حقوق دریافت می‌کنند.